Cele i znaczenie procesu superwizji w psychoterapii
Proces superwizji wymaga od psychoterapeuty rozwijania zdolności do obserwowania tego co się dzieje w relacji terapeutycznej i wykorzystywania wiedzy teoretycznej w celu usprawnienia psychoterapii. Superwizor psychodynamiczny pomaga psychoterapeucie zrozumieć psychopatologię pacjenta i nadać znaczenie temu co dzieje się w relacji terapeutycznej.
Superwizja pozwala doskonalić umiejętność indywidualnego podejścia do każdego pacjenta. Przymierze, które powstaje pomiędzy superwizorem i psychoterapeutą powinno opierać się na wzajemnym szacunku i koleżeństwie. Superwizja ma więc dwa podstawowe cele: edukacyjny i kontrolny/wspierający. Dlatego dbający o jakość swojej pracy i dobro klienta psychoterapeuta powinien poddawać się regularnej superwizji, szczególnie jeśli nie pracuje w zespole, lecz prowadzi praktykę indywidualną.
Grupy superwizyjno-seminaryjne są często wykorzystywane w szkoleniach zawodowych i są ważnym elementem rozwoju zawodowego dla terapeutów i specjalistów.
Czym jest superwizja?
Rola superwizora w pracy terapeuty
Superwizja to regularne konsultacje, które terapeuta przeprowadza u doświadczonego kolegi terapeuty, posiadającego specjalne kwalifikacje jako superwizor. W ramach tych konsultacji terapeuta ma możliwość omówienia swoich wątpliwości dotyczących prowadzenia terapii z danym pacjentem.Zakres omawianych zagadnień podczas superwizji terapeutycznej
Może poruszać tematy takie jak sposób rozumienia trudności, zjawiska zachodzące w relacji terapeutycznej, powtarzające się mechanizmy, strategie terapeutyczne, kwestie etyczne i wiele innych. Ze względu na zachowanie tajemnicy zawodowej, terapeuta nie może rozmawiać o swoich pacjentach z innymi osobami. Dlatego superwizja, która również podlega zasadom poufności i tajemnicy zawodowej, daje terapeucie możliwość wyrażenia i odreagowania wszelkich emocji związanych z prowadzeniem procesu terapeutycznego.Grupy superwizyjno-seminaryjne są często wykorzystywane w szkoleniach zawodowych i są ważnym elementem rozwoju zawodowego dla terapeutów i specjalistów.
Czemu służy superwizja?
Terapeuta korzystający z superwizji jest w stanie spojrzeć na siebie i swoją pracę z zewnątrz, podobnie jak w przypadku korzystania z terapii własnej. Superwizja umożliwia terapeucie szersze spojrzenie na trudności pacjentów oraz lepsze zrozumienie samego siebie w relacjach z nimi, podczas terapii. Jest to także forma dbania o własne zdrowie psychiczne i samopoczucie terapeuty. Superwizja pełni również rolę kontroli i nadzoru, sprawdzając czy terapeuta przestrzega zasad etycznych, pracuje rzetelnie i prawidłowo.
W praktyce oznacza to, że pacjent jest „pod opieką” dwóch osób: terapeuty i superwizora. Superwizja zapewnia większe bezpieczeństwo dla pacjenta i chroni skuteczność terapii. Choć superwizor nie uczestniczy bezpośrednio w procesie terapeutycznym z danym pacjentem, ma pośredni wpływ na ten proces.
Decyzja terapeuty o poddaniu procesu terapeutycznego superwizji nie oznacza, że „sobie nie radzi” lub że „pacjent jest nadzwyczaj trudny”. Oznacza to jedynie, że terapeuta pragnie jak najlepiej pomóc danemu pacjentowi, skonsultować swoje spojrzenie i omówić, co jeszcze można zrobić, aby terapia była jak najbardziej skuteczna.
Grupy superwizyjne mają wiele zalet w porównaniu do indywidualnej superwizji. Pozwala to na poznawanie perspektyw innych terapeutów, co pozwala na lepsze zrozumienie i rozwiązanie problemów. Udzielanie sobie nawzajem informacji zwrotnej, co pozytywnie wpływa na rozwój zawodowy. Dzielenie się swoim doświadczeniem i wiedzą.
Przebieg superwizji
Przebieg superwizji może mieć formę indywidualną lub grupową.
Superwizja indywidualna to spotkanie terapeuty i superwizora w cztery oczy, podobne do indywidualnej sesji psychoterapii.
Superwizja grupowa odbywa się w niewielkiej grupie terapeutów, zazwyczaj nie więcej niż 12 osób. Wszyscy uczestnicy superwizji grupowej są zobowiązani do zachowania tajemnicy zawodowej, co oznacza, że nie mogą omawiać historii swoich pacjentów poza ramami superwizji.
Istnieją również tzw. interwizje, czyli nieformalne superwizje wewnątrz zespołu, które często odbywają się w miejscu pracy, takim jak szpital czy gabinet terapeutyczny, gdy terapeuta potrzebuje skonsultować pewną kwestię z innym terapeutą.
Zazwyczaj superwizja przebiega w taki sposób, że terapeuta przedstawia superwizorowi (oraz innym terapeutom, jeśli jest to forma grupowa) danego pacjenta i opisuje swoją pracę z nim. Może to zrobić na podstawie pamięci, własnych notatek, fragmentów zapisów sesji (według swojej pamięci) lub odsłuchując nagranie z sesji (oczywiście po uzyskaniu uprzedniej zgody pacjenta na nagranie w celach superwizji).
Terapeuta wybiera najważniejsze tematy, które chce omówić podczas superwizji, przygotowuje pytania i wątpliwości do rozważenia oraz zastanawia się, co jeszcze mogłoby pomóc w pracy z danym pacjentem. Wszystkie te kwestie są następnie przedmiotem dyskusji pomiędzy terapeutą a superwizorem.